Нæ республикæйы Ахуырад æмæ наукæйы министрады кусджытæ сæ размæ сæвæрдтой нысан: нæ республикæйы рæвдауæндæтты ирон æвзаг цы уагыл у, уый сывæллæтты цæттæдзинад æмæ ахуыргæнджыты арæхстдзинад сæрмагонд ахуырадон æркæстыты руаджы сбæлвырд кæнын æмæ равдисын. Фыццаг уал уыдысты Дзæуджыхъæуы 46-æм. Архайдтой дзы Дзæуджыхъæуы бынæттон хиуынаффæйады администрацийы ахуырады управленийы сæргълæууæг Гозымты Раман, Ахуыргæнджыты зонындзинæдтæ фылдæргæнæн институты ирон æвзаджы кафедрæйы ахуыргæнæг Дзанайты Ларисæ, газет «Рæстдзинад»-ы сæйраг редактор Битарты Маринæ, РЦИ-Аланийы æхсæнадон змæлд «Иудзинад»-ы советы сардæр Кучиты Батрадз, «Стыр Ныхас»-ы минæвар Таутиаты Минтæ, районты рæвдауæндæтты сæргълæуджытæ, методисттæ æмæ хъомылгæнджытæ.
46-æм рæвдауæндоны ирон æвзаджы ахуыргæнæг Хетæгкаты Заремæ йæ хъомылгæнинæгтимæ равдыстой, уалдзæджы афоны тыххæй ногæй цы базыдтой, уый. Хуынд адæмы ‘хсæнмæ рахастой сæ арæхстдзинад ирон æвзагыл дзурынмæ æмæ cæ зонындзинæдтæ. 
Кæронбæттæны ахуырады минæвæрттæ скодтой хатдзæгтæ, сæ хъуыдытæ загътой 77-æм рæвдауæндоны сæргълæууæг Хъалæгаты Фатимæ, 33-æм скъолайы цы рæвдауæндон ис, уый сæргълæууæг Бестауты Зæирæ, ирон æвзаджы урокты методисттæ æмæ хъомылгæнджытæ. Æрныхас кодтой, нæ республикæйы рæвдауæндæтты сывæллæттимæ цы программæтæм гæсгæ кусынц, уыдоныл.
Ныхас ма цыд, цавæр ирон чингуытæй пайда кæнынц, къуылымпыдзинæдтæ цавæр уæлæмхасæн æрмæджытæй æййафынц, уый фæдыл, æмæ, цы ног федералон стандарттæ фæзынд, уыдоны домæнтæ рæвдауæндæтты кусджытæ æххæст кæнынц æви нæ.
Гозымты Раман йæ хъуыдытæ, иннæ хæттытау, ныр дæр загъта æргом:
— Мадæлон æвзаг базонынæн, не ‘гъдау бахъахъхъæнынæн бындур æвæрд цæуы рæвдауæндæтты. Уымæ гæсгæ хъомылгæнджыты размæ æвæрд ис стыр æмæ ахсджиаг хæс. Фыццаджыдæр, скæнын хъæуы æппæт мадзæлттæ дæр, цæмæй сывæллæттæ боныдæргъы хъусой ирон аив ныхас.
Дарддæр та бабæрæг кодтой республикæйы 92-æм æмæ «Интеллект»-ы рæвдауæндæттæ.
Уыцы æркæстыты архайдтой нæ Ахуырады министрад, Ахуыргæнджыты зонындзинæдтæ фылдæргæнæн институт æмæ Дзæуджыхъæуы бынæттон хиуынаффæйады администрацийы ахуырады управленийы минæвæрттæ. Уыдис ма дзы нæ республикæйы районты рæвдауæндæтты сæргълæуджытæ, ирон æвзаджы ахуыргæнджытæ æмæ æхсæнадон организациты уæнгтæ.
46-æм рæвдауæндоны Хетæгкаты Заремæйы хъомылгæнинæгтæ ирон æвзагæй куыд зæрдæмæдзугæ зонындзинæдтæ равдыстой, куыд сыгъдæг дзырдтой иронау! Хъуыды дæр иронау кодтой! Ахæм цины æнкъарæнтæ сæвзæрын кодтой 92-æм рæвдауæндоны хъомылгæнинæгтæ дæр.
Ныфсы хос сты ахæм дæнцæгон уроктæ.
Прогимназ «Интеллект»-ы социалон æмæ ахуырадон уавæртæ кæд иннæ рæвдауæндæттимæ абæргæйæ, хуыздæр æмæ бæллиццагдæр сты, уæд сæ рæвдауæндоны сывæллæтты цæттæдзинад ирон æвзаджы дæнцæгон урокы разындис иннæтимæ абаргæйæ, гыццыл лæмæгъдæр. 
Зæрдыл бадарын хъæуы уый, æмæ ирон æвзаджы урокамонджытæ сæхæдæг дзырдтæ иронау раст куы нæ дзурой, уæд уый хорзæрдæм кæй нæ фæзындзæн сывæллæтты æвзагзонынадыл дæр. Газет «Рæстдзинад»-ы фæфыссæм, адæмы ‘хсæн дæр фæзæгъæм, кæй нæй дзырд «уæлибæх», зæгъгæ. Растдæр дзурын у «уæливых». Нæй, уæддæр «Интеллект»-ы ахуыргæнджытæ сæ хъомылгæнинæгтæн сфыхтой «уæлибæхтæ». æмæ афтæ бирæ æндæр æркæсинаг хабæрттæ хъæуы бацамонын, фыццаджыдæр, хъомылгæнджытæ æмæ ахуыргæнджытытæн сæхицæн. 
«Интеллект»-æн йе скъоладзаутæ разындысты цæттæдæр. Уымæн стыр ахъаз у, фыццаджыдæр сæм цы ирон театралон студи ис, уый. Разамынд ын дæтты РЦИ-Аланийы аивæдты сгуыхт кусæг, Хетæгкаты Къостайы номыл паддзахадон премийы лауреат Бекъойты Розæ. Ныр дæр сывæллæттæ равдыстой Дауыраты Зояйы æмдзæвгæтæм гæсгæ æвæрд сценикон нывтæ «Нымад», «Гæдыйæн йæ дæндаг рыст». 
Хицæн ныхасы аккаг уыд, сывæллæттæ Плиты Грисы уацмыс «Авд цухъхъа»-мæ гæсгæ сценæйыл цы арæхстдзинад равдыстой, уый. Уыйбæрц æнкъарæнтæ сæвзæрын кодтой уазджытæм æмæ цæстысыгтæ сæхæдæг рустыл уадысты. Сæ ныхас уыд аив, сценикон ахорæнтæй нывæзт. 
Æркасты фæстæ архайджытæ æрныхас кодтой нысангонд фарстаты фæдыл. Сæ хъуыдытæ загътой Ахуырад æмæ наукæйы министрады национ ахуырады хайады сæргълæууæг Санаты Ритæ, Ахуыргæнджыты зонындзинæдтæ фылдæргæнæн институты ирон æвзаджы кафедрæйы ахуыргæнæг Джанайты Ларисæ, Дзæуджыхъæуы 33-æм скъолайы бæстыхайы цы рæвдауæндон байгом кодтой, уый сæргълæууæг Бестауты Зæирæ, РЦИ-Аланийы æхсæнадон змæлд «Иудзинад»-ы советы сæрдар Кучиты Батрадз, Промышленнон районы «Стыр Ныхас»-ы сылгоймæгты комитеты сæрдар Таутиаты Минтæ, театры режиссер Бекъойты Розæ æмæ иннæтæ. 
— Уе ‘ппæтæй дæр курæг дæн, цæмæй ныууадзæм нæ ныхæстæ, ирон æвзаг сæфы, зæгъгæ, æ загъта Санаты Ритæ. æ Нæхи цæстæй федтам нæ рæвдауæндæтты сывæллæттимæ кæй цæуы егъау куыст. Ахуыргæнджытæм ис хъæздыг æрмæджытæ. Кусын кæмæ цæуа, уый æнæмæнг спайда кæндзæн Дауыраты Зояйы æингуытæй, журнал «Ногдзау» æмæ газет «Рæстдзинад»-ы цы хъæздыг æрмæджытæ вæййы, уыдонæй дæр. Уæ хорзæхæй, уæ хъус æрдарут, нæ министрады сайты цы æрмæджытæ ис ахуыргæнæгæн æххуысæн, уыдонмæ æмæ Хъалæгаты Фатимæйы программæмæ дæр. Кæсут! Фæрсут!
Бекъойты Розæ куыд бафиппайдта, афтæмæй тынг арæх хистæртæ сæхæдæг вæййынц аххосджын, сæ кæстæртæ иронау куы нæ фæдзурынц, уæд. Уый загъта:
— Бахатыр кæнут, фæлæ цæмæй нæхæдæг ирон æвзагыл дзурæм, уый тыххæй дæр нæ программæты сæр хъæуыæ Алцыдæр зæрдæйæ цæуы. Ахуыргæнæг, фыццаджыдæр, йæхæдæг ирон æвзагыл иузæрдион куы уа, уæд æнæ программæйæ дæр йæ куыст æнаиппæй æххæст кæндзæн, ардзæн æрмæджытæ æмæ кусдзæн æнтыстджынæй.
«Иудзинад»-ы Советы Сардæр Кучиты Батрадз баззад зæрдæрухсæй ацы рæвдауæндæтты ахуыртæй. «Фæлæ ма хъус ноджы лæмбынæгдæрæй æрдарын кæмæ хъæуы, ахæм фарстатæ дæр ис. Фыццаджыдæр, сывæллонæн хъæуы ирон æвзаг æрмæст урокы рæстæг нæ, фæлæ иннæ рæстæг дæр куыд хъуса, ахæм уавæртæ скæнын. Уымæн хорз æвдисæн уыдысты 92-æм æмæ 46-æм рæвдауæндæттæ. Нæ æхсæнад «Иудзинад» цæттæ у уæ фарсмæ æрбалæууынмæ, уымæн æмæ уый у нæ иумæйаг ахсджиаг фарста», æ загъта Кучиты Батрадз.
Рæвдауæндæттæй стæмты ирон æвзаджы уроктæн лæвæрд цæуы æрмæст дыууæ сахаты. Ныр та алы рæвдауæндоны дæр — æртæ сахаты. Иу æркæсинаг фарста та ма уый уыд, æмæ рæвдауæндæтты сывæллæттимæ цы ирон æвзаджы ахуыргæнджытæ кусы, уыдон ахуыргæнджытæ нæ хуыдтой, фæлæ инструктортæ. Афтæ фыст уыдысты сæ гæххæттыты дæр. Уымæ гæсгæ фынддæсгай азты чи фæкуыста ацы бынæтты, уыдонæн фæллойадон стаж нымад не ‘рцыдис. Ныр хъуыддаг аивдзæн. Ахуырады разамынд куыд бауынаффæ кодтой, афтæмæй сæрмагонд курсытæ каст фæуыны фæстæ (переквалификацийы фæстæ) уыцы инструкторты хондзысты ирон æвзаджы ахуыргæнджытæ.
Æвзаджы æркæсинаг фарстатæ нывылæй лыггонд куы цæуой, уæд уый уыдзæн хорз фадат æнæ къуылымпытæй æвзаг базонын æмæ йыл кæстæрты аив дзурын сахуыр кæнынæн. Уый та у нæ Ахуырады министрады кусджыты фæстаг рæстæджы сæйрагдæр мæт æмæ сагъæс.
Бантысæд нын!
ХЕТÆГКАТЫ-УАНИТЫ Оксанæ